Ljubinka ŠKODRIĆ: ŽENA U OKUPIRANOJ SRBIJI 1941‒1944, Beograd 2020.
Žena je u prošlosti, naročito u periodima ratova, često bila skrivena i nevidljiva, ali njena prepoznatljivost i značaj upadaju u oko istraživačima Drugog svetskog rata. Ulazak žene u svet rata remetio je ukorenjene stereotipe u kojima je žena uglavnom prikazivana kao nemoćna u odnosu na naoružanog muškarca ili kao njegova moralna podrška. Za razliku od ranijih perioda i ratnih sukoba, kada su žene uglavnom imale ulogu saputnica, žrtava ili svedoka istorijskih dešavanja, u Drugom svetskom ratu one postaju i aktivne učesnice zbivanja. Iako su uglavnom oslikavane u pozitivnim ulogama – kao žrtve, neumorne starateljke i radnice, pripadnice pokreta otpora, žene su imale ulogu i u represivnim režimima, bile su saradnice okupatora i propagatorke nacizma.
Društveni položaj žene i različiti aspekti njenog života i delatnosti tokom nemačke okupacije Srbije u Drugom svetskom ratu, kao i njena uloga u društvu zahvaćenom stradanjima i građanskim ratom i njen doprinos ratnim zbivanjima u velikoj meri bili su određeni ne samo politikom okupacionih vlasti, već i delatnošću i stavovima kolaboracionističkih vlasti i pokreta otpora – ravnogorskog i narodnooslobodilačkog. Svi pokreti i struje na teritoriji okupirane Srbije imali su određene interese i očekivanja od žena. Podrška ženskog dela populacije bila je potrebna svim zaraćenim grupacijama iz ekonomskih, političkih i ideoloških razloga.
Drugi svetski rat je ubrzao promene unutar tradicionalnih porodičnih struktura, a totalni rat, pošto je obrisao granice između fronta i pozadine, uticao je na formiranje posebnog i karakterističnog položaja i uloge žene. Preoblikovani su rodni odnosi što je dovelo do promena koje su u velikoj meri odredile položaj žene u posleratnom društvu.
https://doi.org/10.29362/2442.2020.sko